فوندانسیون درساختمان سازی

فونداسیون یا پی ساختمان چیست؟

فونداسیون، بخشی است که سازه بر روی آن بنا می‌شود. این بخش علاوه بر تحمل وزن بخش‌های بالایی، بارهای اعمال شده از طرف آن‌ها را نیز بر روی زمین توزیع می‌کند. طراحی نحوه انتقال و توزیع بار توسط فونداسیون، با در نظر گرفتن ظرفیت باربری خاک و نشست سازه انجام می‌شود. به زمین سختی که فونداسیون بر روی آن قرار می‌گیرد، بستر می‌گویند.

وظیفه فونداسیون در ساختمان چیست؟

از وظایف اصلی فونداسیون‌ها در ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توزیع وزن سازه بر روی سطح بزرگی از زمین
• پیشگیری از نشست نامتقارن
• جلوگیری از حرکت جانبی سازه
• افزایش پایداری سازه

تفاوت فونداسیون با پی در چیست؟

فونداسیون یا شالوده، یک عنوان کلی برای عضوی از سازه است که علاوه بر تحمل وزن روسازه، از بستر خود نیز نگهداری می‌کند. در صورتی که «پی» (Footing)، نوعی فونداسیون سطحی است که فقط وظیفه نگهداری از روسازه را برعهده دارد.

انواع فونداسیون کدام هستند؟

خاک‌های موجود در نواحی مختلف زمین دارای ویژگی‌های خاص و ظرفیت باربری متفاوت هستند. از این‌رو، با توجه به مشخصات خاک، اندازه و بار اعمال شده از طرف سازه باید فونداسیون مناسب برای شرایط موجود را انتخاب کرد. به منظور انتخاب فونداسیون مناسب برای هر سازه، نیاز به آشنایی با انواع فونداسیون‌ها و ویژگی‌های آن‌ها است. به طور کلی، فونداسیون‌ها به دو دسته سطحی و عمیق تقسیم می‌شود. این تقسیم‌بندی بر اساس عمق خاک بستر صورت می‌گیرد. در فونداسیون‌های سطحی،معمولا عمق خاک کمتر از عرض فونداسیون است. در طرف مقابل، فونداسیون‌های عمیق، عرض بیشتری نسبت به عمق خاک بستر دارند.

انواع فونداسیون‌های سطحی عبارت هستند از:

• پی منفرد یا پی مجزا
• پی ترکیبی
• پی دیواری یا پی نواری
• پی گسترده
• پی طره ای یا پی باسکولی

انوع فونداسیون‌های عمیق نیز شامل موارد زیر می‌شوند:

• فونداسیون شمعی
• فونداسیون پایه ای
• فونداسیون صندوقه ای (کیسون)

 مراحل اجرای فونداسیون کدام هستند؟

نحوه اجرای فونداسیون، به نوع آن بستگی دارد. با این وجود، اصول اجرای فونداسیون‌های مختلف مشابه یکدیگر هستند. در این بخش، به معرفی مراحل کلی اجرای فونداسیون‌ها می‌پردازیم.

گام اول: انتخاب محل ساخت

در گام اول باید محل ساخت فونداسیون را انتخاب کرد. انتخاب محل ساخت با توجه به شرایط زمین و ویژگی‌های سازه مورد نظر صورت می‌گیرد. برخی از خاک‌ها استحکام کافی برای اجرای هر فونداسیونی را ندارند. بنابراین، پیش از انتخاب نوع فونداسیون، باید از وضعیت مناسب محل ساخت اطمینان حاصل کرد.

گام دوم: انتخاب نوع فونداسیون

پس از انتخاب محل ساخت سازه و بررسی ویژگی‌های خاک منطقه، باید از بین فونداسیون‌های سطحی یا عمیق یکی را انتخاب کرد. در بخش‌های قبلی، راجع به انواع و ویژگی‌های این فونداسیون‌ها به طور کامل بحث کردیم.

گام سوم: مرزبندی محدوده فونداسیون

در این گام، اندازه‌گیری محدوده محل ساخت سازه و تعیین مرزهای فونداسیون صورت می‌گیرد. این اندازه‌گیری‌ها برای اطمینان از انتخاب صحیح نوع فونداسیون و یا تغییر نوع آن ضروری هستند.

گام چهارم: گودبرداری و اجرای سازه نگهبان

پس از اجرای گام‌های قبلی، سطح زمین با توجه به نوع و محدوده فونداسیون حفاری می‌شود. عمق حفاری به شرایط زمین و خصوصیات خاک آن بستگی دارد. معمولا حفاری سطح زمین تا رسیدن به یک لایه محکم با ظرفیت باربری بالا ادامه می‌یابد. سپس، دیواره‌های گود با اجرای سازه نگهبان مناسب پایدار می‌شوند.

گام پنجم: اجرای فونداسیون

گام‌های قبلی به عنوان عملیات آماده سازی انجام شده و پس از اتمام آن‌ها، اجرای فونداسیون شروع می‌شود. اجرای فونداسیون، به نیروی کار ماهر و تجهیزات مناسب نیاز دارد.

گام ششم: نهایی سازی و نگهداری از فونداسیون

به دلیل اهمیت بالای فونداسیون در پایداری سازه، درزگیرها و مواد مختلف برای جلوگیری از آسیب رسیدن به این بخش مهم مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، پس از اجرای فونداسیون‌های بتنی، فضای خالی موجود در زمین حفاری شده توسط درزگیر پر می‌شود.

گام هفتم: ساخت دیوار نگهدارنده

پیش شروع ساخت بخش‌های بالایی سازه (دیوارها، ستون‌ها و غیره)، دیوارهای نگهدارنده بر روی فونداسیون ساخته می‌شوند. این دیوارها اغلب برای فونداسیون‌های بتنی کاربرد دارند.